در سال‌های اخیر، پدیده‌ای غیرمنتظره در میان بزرگسالان برخی کشورها از جمله چین، کره جنوبی و ایالات متحده مورد توجه قرار گرفته است: استفاده از پستانک‌هایی که به‌طور خاص برای بزرگسالان طراحی شده‌اند. این ابزار که پیش‌تر تنها در دستان نوزادان دیده می‌شد، اکنون به عنوان وسیله‌ای برای کاهش اضطراب، بهبود کیفیت خواب، ترک سیگار و مقابله با فشارهای روانی روزمره معرفی می‌شود. اما این رفتار نوظهور چه دلایلی دارد و آیا می‌توان آن را بی‌خطر دانست؟
بازگشت به دوران امن کودکی؛ تحلیل روان‌شناختی یک رفتار نوین
روان‌شناسان این گرایش را در قالب «بازگشت روانی» یا Regression تحلیل می‌کنند؛ حالتی که فرد در مواجهه با تنش‌های شدید، به رفتارهایی پناه می‌برد که در کودکی برایش آرامش‌بخش بوده‌اند. مکیدن پستانک، نمادی از امنیت و آسایش دوران نوزادی، می‌تواند به‌طور ناخودآگاه حس آرامش را در فرد ایجاد کند.
برخی متخصصان نیز این رفتار را نشانه‌ای از نیازهای حل‌نشده دوران رشد می‌دانند. بر اساس نظریه روان‌تحلیلی فروید، اگر نیازهای دهانی در دوران نوزادی به‌درستی پاسخ داده نشوند، ممکن است فرد در بزرگسالی دچار تثبیت دهانی شود و به رفتارهایی مانند مکیدن، جویدن ناخن یا استفاده از پستانک روی آورد.
تجربه کاربران؛ از کاهش اضطراب تا ترک سیگار
کاربران بزرگسال پستانک‌ها، در شبکه‌های اجتماعی مانند TikTok، تجربیات خود را در استفاده از این ابزار برای کاهش اضطراب، کنترل اختلالات توجه (ADHD)، ترک سیگار و حتی مقابله با پرخوری‌های عصبی به اشتراک گذاشته‌اند. برخی از آن‌ها معتقدند که پستانک توانسته جایگزینی مؤثر برای میان‌وعده‌های ناسالم یا سیگار باشد و در شرایط بحرانی، حس امنیت روانی را تقویت کند.
هشدارهای پزشکی؛ آرامش موقت با پیامدهای بلندمدت
با وجود استقبال برخی افراد، متخصصان حوزه سلامت هشدارهایی جدی درباره استفاده مداوم از پستانک بزرگسالان مطرح کرده‌اند. از جمله این پیامدها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییرات ساختاری در دندان‌ها مانند پیش‌آمدگی دندان‌های بالا (اورجت)
- درد و محدودیت در حرکت مفصل فک
- تغییر شکل سقف دهان و زاویه فک
- افزایش احتمال عفونت‌های دهانی به‌دلیل تحریک مداوم مخاط
- خطر خفگی در خواب در صورت جدا شدن قطعات پستانک
دندان‌پزشکان توصیه می‌کنند که استفاده از پستانک نباید بیش از سه ساعت در روز باشد، چرا که تغییرات ایجادشده در ساختار دهان بزرگسالان به‌راحتی قابل اصلاح نیست.
دیدگاه‌های انتقادی؛ راه‌حل یا فرار از واقعیت؟
برخی روان‌شناسان نیز با دیدی انتقادی به این پدیده نگاه می‌کنند. آن‌ها معتقدند که استفاده از پستانک ممکن است به‌جای حل مشکلات روانی، به‌عنوان راهی برای اجتناب از مواجهه با آن‌ها عمل کند. به باور این گروه، آرامش واقعی از طریق مواجهه مستقیم با چالش‌ها و بهره‌گیری از روش‌های درمانی مؤثر حاصل می‌شود، نه بازگشت به رفتارهای کودکانه.
جایگزین‌های ایمن‌تر برای مدیریت اضطراب
در کنار این ابزار نوظهور، روش‌های علمی و پایدارتری برای مدیریت اضطراب و استرس وجود دارد. مدیتیشن، ورزش منظم، درمان شناختی-رفتاری و مشاوره روان‌شناسی از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند به‌صورت اصولی و بدون پیامدهای جسمی، آرامش روانی را برای افراد فراهم کنند.
در نهایت، پدیده پستانک بزرگسالان را می‌توان بازتابی از نیازهای عمیق روانی انسان مدرن دانست؛ نیازی برای بازگشت به دوران امن و بی‌دغدغه کودکی. اما این بازگشت، اگر بدون آگاهی و نظارت باشد، ممکن است به جای آرامش، سلامت جسمی و روانی فرد را تهدید کند.
