ظرفیت‌های اقتصاد دیجیتال ایران در مسیر توسعه
کارشناسان اقتصادی معتقدند اقتصاد دیجیتال ایران با وجود محدودیت‌ها و فشارهای خارجی، ظرفیت رشد چشمگیری دارد و می‌تواند به موتور محرک توسعه کشور تبدیل شود. مجید گودرزی، مدرس مدیریت مالی دولتی، در تحلیل چالش‌های این حوزه گفت: اقتصاد دیجیتال امروز محور اصلی رقابت قدرت‌های جهانی است و ایران نیز با تکیه بر توان داخلی و شرکت‌های دانش‌بنیان، توانسته بخشی از نیازهای فناورانه خود را تأمین کند.
چالش‌های ارزی و محدودیت واردات
یکی از مهم‌ترین موانع پیش‌روی اقتصاد دیجیتال ایران، تأمین ارز و محدودیت واردات تجهیزات دیجیتال است. به گفته گودرزی، سیاست‌های اخیر بانک مرکزی هرچند به تقویت صادرات کمک کرده، اما هزینه‌های واردات را به شدت افزایش داده است. این شرایط موجب شده:
- خرید تجهیزات پایه‌ای مانند رایانه‌های شخصی برای خانواده‌ها دشوار شود.
- تولید داخلی به دلیل وابستگی به قطعات خارجی با کاهش صرفه اقتصادی روبه‌رو گردد.
این وضعیت نه تنها مصرف‌کنندگان، بلکه تولیدکنندگان داخلی را نیز در رقابت با محصولات خارجی با مشکل مواجه کرده است.
شکاف میان فناوری‌های نوین و مدیریت سنتی
گودرزی با اشاره به ضرورت هوشمندسازی ساختارهای اداری و اقتصادی تأکید کرد: استفاده از هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. با این حال، ضعف مدیریتی و عدم همخوانی دانش تصمیم‌گیران با سرعت تحولات فناوری، مانع اصلی در این مسیر است. او افزود: عدم قانون‌گذاری به‌موقع در حوزه‌هایی مانند رمزارزها باعث شد کشور هم فرصت‌های اقتصادی را از دست بدهد و هم با آسیب‌های ناشی از نبود نظارت مواجه شود.
تنظیم‌گری هوشمندانه؛ کلید تجاری‌سازی فناوری
به باور این کارشناس، تنظیم‌گری هوشمندانه مهم‌ترین گلوگاه توسعه اقتصاد دیجیتال است. هماهنگی میان بخش‌های مختلف و بهره‌گیری از فناوری‌های دیجیتال در سیاست‌گذاری می‌تواند مسیر تجاری‌سازی فناوری‌های نوین را هموار کند. در غیر این صورت، تداوم مدیریت سنتی و اتکا به روش‌های قدیمی، سرعت تحول اقتصادی کشور را کاهش خواهد داد.
ضرورت ایجاد شبکه‌های فناوری و خانه‌های دیجیتال
گودرزی با اشاره به تجربه موفق شبکه بهداشت در کشور، پیشنهاد کرد که خانه‌های فناوری در سطح روستاها و شهرهای کوچک ایجاد شود. این مراکز می‌توانند نقش مهمی در آموزش عمومی، همگام‌سازی نسل‌های مختلف با فناوری‌های نوین و جلوگیری از هدررفت سرمایه‌های دانشی ایفا کنند. او تأکید کرد: توسعه پایدار زمانی محقق می‌شود که آموزش و دسترسی به فناوری به دورافتاده‌ترین نقاط کشور نیز برسد.
جمع‌بندی
اقتصاد دیجیتال ایران با وجود تحریم‌ها و محدودیت‌های ارزی، همچنان ظرفیت بالایی برای رشد دارد. اصلاح سیاست‌های ارزی، توسعه زیرساخت‌های فناورانه، قانون‌گذاری به‌موقع و ایجاد شبکه‌های فناوری فراگیر می‌تواند این بخش را به موتور محرک توسعه کشور تبدیل کند. در غیر این صورت، شکاف میان فناوری‌های پیشرو و نظام تصمیم‌گیری سنتی، مانع اصلی شکوفایی اقتصاد دیجیتال ایران باقی خواهد ماند.