واکنش تازه «یوهان وادفول»، وزیر خارجه آلمان، نشان می‌دهد که اختلاف‌ها بر سر اجرای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام) همچنان ریشه‌دار است. او در اظهارنظری مشترک با همتایان انگلیسی و فرانسوی تأکید کرد که تهران باید اعتماد از دست‌رفته را بازگردانده، بازرسی‌های دقیق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بپذیرد و مذاکرات هسته‌ای را از سر بگیرد. این سخنان ساعاتی پس از تماس تلفنی وزرای خارجه سه کشور اروپایی و نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه با «سید عباس عراقچی» بیان شد.
مطالبات اصلی طرف اروپایی از ایران عبارتند از:
- اجازه بازرسی‌های فراتر از پروتکل الحاقی در سایت‌های حساس
- ازسرگیری مذاکرات بدون قید و شرط برای رفع ابهامات باقیمانده
- ارائه گزارش شفاف درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده با غلظت بالا
با این حال، وادفول و همقطارانش در بیانیه رسمی هیچ اشاره‌ای به تأخیرها و کاستی‌های خود در اجرای تعهدات برجام نکردند. از جمله مشکلاتی که تاکنون به‌طور کامل برطرف نشده عبارت است از:
- ادامه تحریم‌های گسترده بانکی و نفتی علیه ایران
- تعلل در راه‌اندازی و تقویت کانال مالی اینستکس برای تسهیل تجارت بشردوستانه
- عدم آزادسازی کامل درآمدهای نفتی ایران که طبق برجام باید در دسترس تهران قرار می‌گرفت
در سوی دیگر، تهران بارها اعلام کرده که آماده مذاکراتی برابر و مبتنی بر احترام متقابل است. مقامات ایرانی می‌گویند بدون عمل متقابل طرف‌های اروپایی به وعده‌های اقتصادی و رفع تحریم‌ها، نمی‌توان گام بلند اعتمادسازی برداشت. علاوه بر این، فشارهای سیاسی واشنگتن و مداخلات نظامی رژیم صهیونیستی در ماه‌های اخیر، فضای دیپلماتیک را به‌شدت تیره کرده‌اند.
برای پشت سر گذاشتن این سردرگمی، کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که ایران و سه کشور اروپایی:
- مسیر گام‌به‌گام اعتمادسازی را اجرا کنند؛ طوری که هر دو طرف متعهد به اقدام متقابل و ملموس شوند.
- چارچوبی مستقل و کم‌تنش برای رفع اختلافات احتمالی ایجاد نمایند تا موضوعات فنی و سیاسی به حداقل تنش کشیده شود.
بدون بازگشت به یک دیپلماسی مبتنی بر تعهدات دوطرفه، ادامه این بن‌بست می‌تواند روند صلح‌آمیز هسته‌ای را به چالش بکشاند.
