تأثیر نور آبی بر چرخه خواب و باروری
کارشناسان بهداشت باروری هشدار می‌دهند که نور آبی صفحه‌نمایش‌ها و LEDها با تحریک بخش تنظیم‌کننده ساعت زیستی مغز، ترشح هورمون ملاتونین را کاهش داده و زمان آن را به تأخیر می‌اندازد. ملاتونین نقشی کلیدی در تنظیم چرخه شبانه‌روزی خواب و بیداری دارد و اختلال در آن می‌تواند به‌طور غیرمستقیم بر زمان تخمک‌گذاری و نظم سیکل قاعدگی زنان اثر بگذارد.
توصیه‌های علمی برای کاهش اثر نور آبی
دکتر مریم حسن‌زاده، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، توصیه می‌کند:
- استفاده از گوشی و لپ‌تاپ را یک تا دو ساعت پیش از خواب کاهش دهید.
- از حالت کم‌نور یا فیلتر نور آبی بهره ببرید و محیط خواب را تاریک نگه دارید.
این اقدامات می‌تواند به حفظ ریتم طبیعی بدن و حمایت از سلامت هورمونی و باروری کمک کند.
کم‌تحرکی و ارتباط آن با سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
کم‌تحرکی به‌تنهایی عامل ایجاد سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) نیست، اما می‌تواند شدت آن را افزایش دهد. این سندرم یک اختلال متابولیک و هورمونی است که با علائمی مانند سیکل‌های نامنظم، پرمویی، آکنه مقاوم، افزایش وزن، ریزش موی الگوی مردانه و مشکلات باروری همراه است. ورزش منظم و مدیریت وزن از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری و کنترل این بیماری محسوب می‌شوند.
اثر دیر خوابیدن و کار شبانه بر باروری
مطالعات نشان می‌دهد که شیفت‌کاری و خواب دیرهنگام با اختلال در ریتم شبانه‌روزی مرتبط است و می‌تواند موجب افزایش اختلالات قاعدگی، دردهای دوره‌ای و کاهش شانس بارداری شود. استفاده از عینک‌های فیلتر نور آبی یا نرم‌افزارهای کاهش نور آبی برای افرادی که مجبور به کار شبانه هستند، توصیه می‌شود.
نقش سبک زندگی در سلامت باروری
برای پیشگیری از اختلالات هورمونی و حمایت از باروری زنان، رعایت نکات زیر ضروری است:
- فعالیت بدنی منظم حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته
- مدیریت وزن و تغذیه سالم
- حفظ نظم خواب و تلاش برای خواب کافی و به‌موقع
جمع‌بندی
نور آبی و کم‌تحرکی دو عامل پنهان اما مؤثر در اختلال خواب و کاهش باروری زنان هستند. کاهش استفاده از صفحه‌نمایش‌ها پیش از خواب، ایجاد محیط خواب تاریک، ورزش منظم و مدیریت وزن می‌تواند چرخه قاعدگی را منظم کرده و شانس باروری را افزایش دهد. توجه به این عوامل و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائم هشداردهنده، گامی مهم در حفظ سلامت زنان و پیشگیری از مشکلات باروری است.