کمبود پزشک متخصص همیشه به معنای نبود امکان درمان نیست. اغلب خدمات پیچیده و پرهزینه در شهرهای بزرگ متمرکز می‌شوند تا از نظر کیفیت و کارایی اقتصادی معقول باشند. اما این تمرکز می‌تواند موجب احساس «کمبود پزشک متخصص» در شهرستان شود؛ در حالی که درمان‌های ضروری هنوز در دسترس‌اند و تنها نحوه ارائه و دسترسی به آن‌ها متفاوت شده است.
تمرکز خدمات پیچیده در مراکز بزرگ
در مواردی مثل پیوند مغز استخوان یا جراحی‌های قلب باز، حجم پایین مراجعان در هر شهرستان، راه‌اندازی و نگهداشت این امکانات را از نظر اقتصادی و تخصصی به صرفه نمی‌کند. این موضوع نه تنها به معنای کمبود پزشک متخصص در مناطق دورافتاده نیست، بلکه نشان می‌دهد برخی اقدامات درمانی باید متمرکز باقی بمانند. بیماران با اطلاع از این نکته می‌توانند پیش از سفر به تهران یا مرکز استان، با مراکز تخصصی هماهنگ و از خدمات اسکان و نوبت‌دهی سریع بهره‌مند شوند.
توزیع عادلانه پزشک متخصص و کاهش احساس کمبود
در اغلب شهرستان‌ها متخصصان توانمندی وجود دارند، اما مسأله اصلی «انتخاب» یا «ترجیح» بیماران برای مراکز بزرگ است. این شرایط باعث به‌وجود آمدن تصور کمبود پزشک متخصص می‌شود. برای اصلاح این نگرش و بهبود دسترسی:
- اطلاع‌رسانی دقیق درباره ظرفیت‌ها و تخصص‌های موجود در شهرستان‌ها
- توسعه زیرساخت‌های پشتیبانی بیماران (اسکان، خدمات همراه)
راهکارهای غلبه بر کمبود پزشک متخصص
برای ارتقای دسترسی به پزشک متخصص و کاهش فشار بر مراکز بزرگ، می‌توان از راهکارهای زیر استفاده کرد:
- استقرار سامانه‌های تله‌مدیسین برای ویزیت و مشاوره از راه دور
- تشکیل تیم‌های سیار تخصصی برای دوره‌های کوتاه‌مدت در شهرستان‌ها
- ارائه مشوق‌های مالی و پژوهشی به متخصصانی که در مناطق کم‌برخوردار مستقر می‌شوند
- گسترش دوره‌های بازآموزی و برگزاری کارگاه‌های تخصصی در بیمارستان‌های منطقه
- تقویت سیستم ارجاع و پیگیری الکترونیکی پرونده بیماران
هرچند «کمبود پزشک متخصص» یک چالش رایج در سطح کشور است، اما با مدیریت هوشمند توزیع نیرو و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، می‌توان فاصله کیفیت درمان بین مراکز بزرگ و شهرستان‌ها را به‌طرز چشمگیری کاهش داد.
