درخشش کم‌نظیر سینمای مستند ایران در جشنواره ایدفا ۲۰۲۵
آمستردام – سی و هشتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم مستند آمستردام (ایدفا) ۲۰۲۵، شاهد موفقیت چشمگیر فیلمسازان ایرانی بود. در میان رقابت‌های نفس‌گیر با آثار جسورانه و نوآورانه اروپایی و سایر نقاط جهان، دو فیلم مستند ایرانی توانستند جوایز اصلی بخش‌های رقابتی بین‌المللی و «انویژن» را از آن خود کنند. این افتخار، بار دیگر جایگاه سینمای مستند ایران را در مجامع جهانی تثبیت کرد و نشان از توانایی بی‌نظیر روایتگری و تحلیل اجتماعی در آثار هنرمندان ایرانی دارد. مراسم اهدای جوایز این دوره از جشنواره ایدفا، که از ۱۳ تا ۲۳ نوامبر برگزار شد، شامگاه پنجشنبه ۲۰ نوامبر در موزه فیلم «آی» هلند برگزار گردید و نام‌های آشنا و تازه‌ای را در صحنه جهانی به نمایش گذاشت.
«روباه زیر ماه صورتی»: نگاهی عمیق به هویت در جشنواره ایدفا
یکی از درخشان‌ترین لحظات برای سینمای ایران در جشنواره ایدفا ۲۰۲۵، اهدای جایزه بهترین فیلم در بخش رقابتی بین‌المللی به اثر «روباه زیر ماه صورتی» ساخته مهرداد اسکویی بود. این فیلم که محصول مشترکی از ایران، فرانسه، بریتانیا، آمریکا و دانمارک است، جایزه‌ای به ارزش ۱۵۰۰۰ یورو را به خود اختصاص داد. «روباه زیر ماه صورتی» روایتی عمیقاً تاثیرگذار از هویت یک هنرمند جوان افغان به نام ثریا اخلاقی است که با مهرداد اسکویی در کارگردانی این اثر همکاری داشته است. فیلم، سفر پر چالش ثریای ۱۶ ساله را دنبال می‌کند که در تلاش برای گریز از شرایط دشوار، به نقاشی و مجسمه‌سازی پناه می‌برد. هیئت داوران ضمن تمجید از فیلمبرداری استادانه این اثر در شرایط اغلب خطرناک، بر این نکته تاکید کردند که فیلم، همکاری منحصر به فردی را به تصویر می‌کشد که به یک هنرمند جوان قدرت می‌دهد تا هویت خود را در دل تبعید باز یابد. در بیانیه هیئت داوران آمده است: «این فیلم دریچه‌ای به سوی قدرت هنر و امید در دوران سختی است که در آن زندگی می‌کنیم.»
«گذشته آینده استمراری»: تجربه سینمایی نوین در بخش انویژن جشنواره ایدفا
در بخش رقابتی «انویژن» نیز افتخار دیگری برای سینمای ایران رقم خورد. فیلم «گذشته آینده استمراری» ساخته مشترک مرتضی احمدوند و فیروزه خسروانی، جایزه بهترین فیلم این بخش را به ارزش ۱۵۰۰۰ یورو به خود اختصاص داد. این فیلم که محصول مشترک ایران، نروژ و ایتالیا است، با بهره‌گیری از یک آزمایش سینمایی منحصربه‌فرد، به کندوکاو در مضامین پیچیده مهاجرت و حافظه می‌پردازد. هیئت داوران بخش «انویژن» به اتفاق آرا، از این دو کارگردان برای «ابداع و ایجاد واقعیتی که در آن تجربه سینمایی حقیقت عاطفی را ارائه می‌دهد» تقدیر کردند. این اثر، نشان‌دهنده پتانسیل بالای سینمای مستند ایران در پرداختن به موضوعات جهانی با رویکردهای نوین و خلاقانه است.
دستاوردهای فراتر از انتظار: افتخارات دیگر در جشنواره ایدفا
علاوه بر دو جایزه اصلی، حضور سینماگران ایرانی در دیگر بخش‌های جشنواره ایدفا نیز پررنگ بود. در بخش انجمن ایدفا، پروژه «رویاهای بلوط‌های وحشی» ساخته مرجان خسروی از ایران، با تقدیر ویژه برای بهترین پروژه برش اولیه تجلیل شد. این بخش که به پروژه‌های در حال ساخت اختصاص دارد، نشانه‌ای از آینده روشن مستندسازان ایرانی است. سایر برندگان مهم این دوره از جشنواره عبارتند از:
بهترین کارگردانی (بخش بین‌الملل): تامار کالاندادزه و جولین پبرل برای اولین فیلم بلندشان «پادشاهی کارتلی» (گرجستان/فرانسه/قطر). این فیلم همچنین تقدیر ویژه بهترین فیلم بلند اول را دریافت کرد.
بهترین فیلم بلند اول: «پیلکار» ساخته داوود هیلمندی (هلند/افغانستان) که جایزه فیپرشی (FIPRESCI) را نیز از آن خود کرد.
جایزه بهترین فیلم هلندی: «واژه خودم علیه واژه خودم» (هلند)، مستندی که نگاهی حساس به تجربه افرادی دارد که صداهایی را می‌شنوند.
جشنواره بین‌المللی ایدفا: پلتفرمی جهانی برای مستندسازان
جشنواره بین‌المللی فیلم مستند آمستردام (IDFA) که به اختصار ایدفا نامیده می‌شود، یکی از بزرگترین و معتبرترین رویدادهای سینمایی جهان است که به طور خاص بر فیلم‌های مستند تمرکز دارد. این جشنواره هر ساله در شهر آمستردام هلند برگزار می‌شود و به عنوان پلتفرمی مهم برای نمایش آثار مستندسازان برجسته و کشف استعدادهای جدید شناخته می‌شود. ایدفا با هدف ارائه طیف گسترده‌ای از مستندها با مضامین گوناگون، از سیاسی و اجتماعی گرفته تا فرهنگی و هنری، به ترویج هنر مستندسازی و ایجاد فضایی برای تبادل اندیشه میان فیلمسازان، مخاطبان و کارشناسان سینما می‌پردازد. این جشنواره نقش حیاتی در شکل‌دهی به گفتمان جهانی پیرامون مسائل روز و به چالش کشیدن نگاه‌ها از طریق قدرت روایت‌های واقعی ایفا می‌کند. دوره سی و هشتم جشنواره ایدفا تحت نظارت ایزابل آراته فرناندز، مدیر هنری جدید، برگزار شد و بار دیگر تنوع و کیفیت بالای سینمای مستند را به رخ کشید. این موفقیت‌ها، نه تنها برای سینماگران ایرانی، بلکه برای کل جامعه سینمای مستند ایران یک دستاورد بزرگ محسوب می‌شود.
مطالب مرتبط
- تصادف مرگبار در محور سبزوار-میامی یک تبعه خارجی را به کام مرگ کشاند؛ ۵ مصدوم افغانستانی روانه بیمارستان شدند
- شاهرود میزبان پیکر مطهر شهید گمنام؛ تجدید میثاق مردم با آرمان‌های شهدا
- وحشت از گم شدن دختران آبادان؛ سرنخ‌ها به یک اتفاق سریالی اشاره دارد؟
- جواد افشار سکان کارگردانی فصل دوم سریال «مهیار عیار» را با نام «شکیب عیار» به دست گرفت