سیف‌الله صمدیان، فیلم‌ساز و عکاس شناخته‌شده، با اشاره به وضعیت سینمای تجربی در ایران گفت که هنوز تعریف روشنی از این ژانر در کشور وجود ندارد و به نظر می‌رسد میان داوران و فیلم‌سازان نیز توافقی جدی در این زمینه شکل نگرفته است.
چالش در تعریف سینمای تجربی
صمدیان که به‌عنوان عضو هیأت انتخاب و داوری بخش فیلم‌های تجربی چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران حضور داشت، اظهار کرد: «مشکل اصلی از همان نقطه آغاز ورود به بحث است. بسیاری تصور می‌کنند سینمای تجربی صرفاً به معنای شکستن ساختارها در تصویر، صدا یا فرم و فاصله گرفتن از سینمای کلاسیک است، در حالی که این نخستین خطاست.»
او تأکید کرد که برای ورود به سینمای تجربی، فیلم‌ساز باید ابتدا تجربه‌ای از کلاسیسم داشته باشد و پس از درک آن، بتواند مرزهایش را پشت سر بگذارد و به بیان تازه‌ای در روایت یا فرم برسد.
دشواری‌های سینمای تجربی در ایران
به گفته صمدیان، شرایط فرهنگی و اجتماعی ایران، مسیر فیلم‌سازان تجربی را دشوارتر کرده است. او توضیح داد: «جوانی که فیلم تجربی می‌سازد، اغلب نمی‌داند باید پس از گذر از مراحل طبیعی فیلم‌سازی و آموزش عملی، زبان بیانی متناسب با موضوع خود را پیدا کند؛ چه در محتوا و چه در اجرا.»
نگاهی به نمونه‌های جهانی سینمای تجربی
صمدیان با مقایسه سینمای ایران و جهان گفت: «در آثار فیلم‌سازانی چون آیزنشتاین یا تارکوفسکی، هر بار تجربه‌ای تازه نسبت به ساختار و نگاه سینمایی ارائه می‌شود. در هر فیلم تارکوفسکی، ذهن و ساختار اجرایی نوینی وجود دارد که هم برای خالق اثر و هم برای مخاطب تجربه‌ای متفاوت می‌سازد. این همان چیزی است که در جهان به آن سینمای تجربی موفق می‌گویند.»
ضعف روایت و آشفتگی ذهنی در آثار ایرانی
این داور جشنواره درباره چالش‌های فیلم‌های تجربی ایران تصریح کرد: «بسیاری از آثار نمی‌دانند دقیقاً چه حرفی می‌خواهند بزنند. در داوری این بخش با دو چالش جدی مواجه بودیم: نخست، عدم درک درست از ماهیت سینمای تجربی در میان فیلم‌سازان و دوم، آشفتگی ذهنی و فکری که در آثار به چشم می‌خورد.»
ریشه‌های اجتماعی آشفتگی در سینمای تجربی
صمدیان در پایان با نگاهی جامعه‌شناختی افزود: «این آشفتگی ریشه در زیست امروز ما دارد. وضعیت ذهنی و اجتماعی انسان معاصر، به‌ویژه در خاورمیانه و ایران، هنوز به شکلی منسجم در ذهن فیلم‌سازان شکل نگرفته و همین امر باعث بروز پریشانی در فکر و اجرا می‌شود.»
او ابراز امیدواری کرد که فیلم‌سازان پیش از ورود به عرصه سینمای تجربی، مسیر طبیعی شناخت سینما را طی کنند، فرهنگ تجربه‌گرایی را بیاموزند و سپس در آرامش، مسیر خلاقیت خود را در این ژانر تعریف کنند.
