با گذشت قرن‌ها از خلق آثار ویلیام شکسپیر، هنوز هم نمایشنامه‌های او در کانون توجه منتقدان، هنرمندان و پژوهشگران قرار دارد. کتاب «شکسپیر و جامعه» نوشته تری ایگلتون، نظریه‌پرداز برجسته ادبیات، با بهره‌گیری از دیدگاه‌های روان‌کاوانه، فمینیستی و نقد مارکسیستی تلاش دارد نشان دهد چرا این آثار همچنان معنادار و تأثیرگذارند.
به گزارش ایسنا، پریا حیدری در یادداشتی درباره ترجمه فارسی این کتاب به قلم رضا سرور، به تحلیل ایگلتون از نمایشنامه‌های شکسپیر در بستر تاریخ سیاسی و اجتماعی انگلستان عصر الیزابت و ژاکوب پرداخته است. این کتاب که نخستین بار در سال ۱۹۸۶ منتشر شد، اکنون از سوی نشر بیدگل در اختیار خوانندگان فارسی‌زبان قرار گرفته است.
ایگلتون با تمرکز بر مفاهیم قدرت، طبقات اجتماعی، جنسیت و هویت، نشان می‌دهد چگونه شخصیت‌های داستانی شکسپیر بازتابی از ساختارهای سیاسی، روانی و اقتصادی دوران خود هستند. برای مثال، در نمایشنامه‌هایی مانند «شاه لیر» و «مکبث»، قدرت‌طلبی و جاه‌طلبی به سقوط شخصیت‌ها منجر می‌شود، در حالی‌که در «تاجر ونیز» و «طوفان»، موضوع نابرابری اجتماعی و تنش‌های طبقاتی برجسته شده‌اند.
یکی از نکات درخشان کتاب، بررسی مفهوم هویت و جنسیت در آثار شکسپیر است. ایگلتون با اشاره به «شب دوازدهم» و «آن‌طور که دوست دارید» نشان می‌دهد که هویت‌های جنسیتی در این نمایشنامه‌ها سیال و قابل تحول‌اند؛ نوعی چالش علیه چارچوب‌های سنتی و مردسالارانه رایج در آن دوران.
ایگلتون همچنین در تحلیل‌های خود، عناصر تاریخی را با مفاهیم فلسفی ترکیب می‌کند. او تأثیر بحران‌های اقتصادی قرن شانزدهم، مانند تورم و بی‌ثباتی مالی، بر فضای حاکم بر آثار شکسپیر را بررسی کرده و این اضطراب را در شخصیت‌هایی مثل تایمون و آنتونی برجسته ساخته است. این پیوند میان شرایط اقتصادی و ادبیات، عمق تازه‌ای به نمایشنامه‌ها می‌دهد.
نویسنده با نگاهی طناز اما علمی، حتی نشان می‌دهد که گویی شکسپیر از اندیشه‌هایی چون فلسفه مارکس، فروید، نیچه و هگل آگاه بوده؛ شوخی‌ای که تأکیدی بر عمق انسانی و چندلایه آثار این نمایش‌نامه‌نویس است.
ایگلتون در نهایت نتیجه‌گیری می‌کند که آثار شکسپیر نه صرفاً یادگارهایی از گذشته، بلکه آیینه‌ای برای تامل در وضعیت حال انسان هستند. او با تحلیل نمایشنامه‌ها از زاویه‌ای معاصر، نشان می‌دهد که مسائلی مانند فقر، قدرت، نابرابری و هویت، هنوز هم دغدغه‌های اصلی جوامع امروزند و شکسپیر همچنان صدایی شنیدنی دارد.
