آخرین ویرایش در اکتبر 5, 2025 توسط امیرمهدی صارمی
مهاجرت پزشکان امروز به یک چالش راهبردی در نظام سلامت تبدیل شده است و عوامل ساختاری، مدیریتی و اقتصادی ناشی از سیاستهای گذشته از جمله اجرای طرح تحول سلامت به بروز رفتارهای قبیلهای و تضعیف انگیزه شغلی در جامعه پزشکی منجر شده است.
توضیح وضعیت مهاجرت پزشکان
مهاجرت پزشکان در سالهای اخیر با شدت افزایش یافته است. ساختار تصمیمگیری در حوزه سلامت جایگاه پزشکان بالینی را تضعیف کرده است. طرح تحول سلامت در دوره گذشته، به جای تقویت حضور پزشکان بالین، به گروهها و تخصصهایی میدان داد که کمتر در تماس مستقیم با بیمار بودند. این جابهجایی قدرت مدیریتی و تخصصی رفتارهای قبیلهای ایجاد کرد و محرکهای اقتصادی و معنوی جامعه پزشکی را ضعیف ساخت. نتیجه این فرایند افزایش تمایل به خروج و تغییر حوزه فعالیت توسط بسیاری از پزشکان شد.
دلایل اصلی مهاجرت پزشکان
- تعارض منافع در سطوح مدیریتی که تصمیمات را به سمت منافع گروهی سوق داد.
- ضعف حمایت مادی و معنوی از پزشکان که انگیزه ماندن در سیستم درمان را کاهش داد.
- پاشیدگی مسیرهای حرفهای که پزشکان را به سمت بازار زیبایی، کارهای تجاری یا مهاجرت سوق داد.
پیامدهای مهاجرت پزشکان برای نظام سلامت
خروج نیروی متخصص موجب کاهش کیفیت خدمات بالینی، طولانی شدن دسترسی بیماران به درمان مناسب و افزایش بار کاری بر باقیماندگان میشود. مهاجرت پزشکان همچنین سرمایه انسانی کشور را کاهش میدهد و هزینههای بازسازی ظرفیت درمانی را افزایش میدهد.
راهکارهای مقابله با مهاجرت پزشکان
- پاکسازی نظام مدیریتی از تعارض منافع و شفافسازی تصمیمگیری.
- تقویت حمایت مادی و معنوی از پزشکان شامل بهبود بستههای حقوقی، مسیرهای پیشرفت شغلی و احترام اجتماعی.
- تمرکز بر تقویت نقش پزشکان بالینی در سیاستگذاری سلامت و کاهش حضور تصمیمگیران غیرمرتبط.
- ایجاد برنامههای انگیزشی برای نگهداشت استعدادها و توسعه فرصتهای آموزشی و پژوهشی.
جمعبندی
مهاجرت پزشکان مشکل قابل بازگشتی است در صورتی که سیاستگذاران فوراً به اصلاح ساختارهای تصمیمگیری، حذف تعارض منافع و بازسازی بستههای حمایتی اقدام کنند. بازگرداندن منزلت و انگیزه جامعه پزشکی راهبرد اصلی برای کاهش مهاجرت پزشکان و تضمین تداوم کیفیت خدمات درمانی است.
امیرمهدی صارمی
من فارغالتحصیل رشته برنامهریزی شهری هستم و از همان دوران دانشگاه به مسائل مربوط به شهر و زندگی شهری علاقهمند شدم. فعالیت حرفهای خودم را از سال ۱۳۹۶ با نوشتن مقالاتی درباره معماری و فضای شهری در یک وبلاگ تخصصی آغاز کردم. پس از کسب تجربه، به عنوان خبرنگار در حوزه شهری و محیط زیست در چندین رسانه مشغول به کار شدم. در حال حاضر، به عنوان دبیر بخش شهری در یک مجله خبری معتبر فعالیت میکنم و تلاش دارم با پوشش رویدادهای فرهنگی، اجتماعی و معماری، به بهبود کیفیت زندگی شهری کمک کنم.